Toverbos

Wat is het toverbos?

Het Toverbos groeide uit de filosofie van de psychodrama. Psychodrama is gebeurtenissen uitbeelden en uitspelen in plaats van erover te praten. Het is ontstaan binnen de psychotherapie als spelmethodiek voor kleuters (UZ Leuven). Daarna is het verder ontwikkeld als opleidingsmethodiek voor kleuterleiders.

Kleuters kruipen in de huid van een zelfgekozen dier (handpop). De kleuterleid(st)er gaat de rol van grote vogel op zich nemen (ook een handpop). Er zijn twee elementen die zeker niet mogen ontbreken, namelijk het magische toveren en het bos. Dit is een plek waar de kleuters in vrijheid kunt experimenteren.

Daarnaast zijn er nog 4 belangrijke pijlers: de groep, het toverplein de dierenhandpoppen en de coach die grote vogel speelt.

1. Groep
   In de groep gaan de kleuters zichzelf beter leren kennen. Ze leren de effecten van hun gedrag en het gedrag van anderen dat daarop volgt beter kennen. De leeftijdsgenoten gaan een klankbord en spiegel vormen. Wanneer je aan Het Toverbos doet is de ideale groepsgrootte
   15 kleuters.

2. Toverplein
   Het Toverplein is een afgebakende cirkelvormige ruimte. De plaats bestaat uit verschillende ruimtes, dit zijn tafels met doeken erover. Het is belangrijk dat er genoeg plaats is om te bewegen en spelen. Wanneer je Het Toverbos herhaalt is het belangrijk dat je dit steeds in dezelfde ruimte doet. Dit zorgt voor duidelijkheid en veiligheid. In klas, lunchruimte, gymzaal of apart lokaal.

4. Dierenhandpoppen
   Je kiest voor neutrale dierenhandpoppen. Denk eraan dat ieder dier zijn beperkingen heeft. Kleuters kunnen anders zijn dan zichzelf, verborgen gevoelens uiten en nieuwe situaties of gedragingen uitproberen
5. Grote vogel (coach)
   De grote vogel gaat observeren. Daarom neem je regelmatig een centrale positie. Als grote vogel ga je meespelen maar let erop dat het kind het spel bepaalt. Ook is het belangrijk dat je ontwikkelingsstimulerend gaat begeleiden. De centrale vraag die je in je achterhoofd moet hoeden is ‘HOE gaan WE dat nu  oplossen?’.

Waarom gebruiken we Het Toverbos?

Wanneer ze in deze dierenrol zitten gaan ze een rollenspel spelen met elkaar. Ze gaan op die manier emoties en situaties naspelen uit hun echte leven. Doordat zij in een dierenrol kruipen kunnen ze experimenteren. Ze zoeken naar oplossingen voor situaties en problemen die ze ervaren in het echte leven. Kleuters worden sterker in hun sociale weerbaarheid. Dit doen ze doordat ze leren omgaan met  conflicten. Ze gaan nieuwe uitwegen moeten bedenken voor problemen. Kleuters gaan ervaringen opdoen in het leggen van sociale contacten. Ze gaan deze leren verruimen. Kleuters leren omgaan met hun eigen gevoelens en met die van de anderen.

Hoe ga je te werk?

Algemeen

Een toverbos-sessie mag maximum 50 minuten duren. Een sessie bestaat uit drie fasen:

1. De warming-up
2. De actiefase
3. Het verbonden afronden

Wanneer je Het Toverbos voor de eerste keer doet dan zal de allereerste Toverbos- sessie uiteraard veel uitgebreider zijn, vooral fase 1.

Inleiding

WAT DOE JE OP VOORHAND? 

Als KO zorg je ervoor dat je Toverplein (zoals hierboven staat uitgelegd) klaar staat. Ook zorg je ervoor dat je voor ieder kind een dierenhandpop hebt en dat grote vogel, de handpop voor de KO klaar ligt. Belangrijk is dat de handpoppen neutraal zijn. Wanneer je een muis kiest, kies dan niet voor Mickey Mouse, maar kies voor een neutrale versie.

IN DE KRING

Je vertelt aan de kleuters dat ze naar een Toverplein gaan. Je maakt met de kleuters best al enkele afspraken op voorhand. Zeker wanneer het de eerste keer is dat je dit doet. Dit kan je doen met de pictogrammen (zie bijlage 1). Wanneer je het Toverplein al een aantal keer hebt uitgevoerd kan je de regels van de kleuters zelf laten komen. Je kan ze deze laten vertellen aan de hand van de pictogrammen.

WARMING UP (FASE 1)

Wanneer je met de kleuters op het Toverplein aankomt gaan de kleuters in een kring zitten. De kleuters mogen om de beurt een handpop kiezen die in het midden ligt. Vervolgens doen ze de handpop aan. Je vertelt dat wanneer ze naar het toverbos gaan ze eigenlijk niet meer kleuter X zijn maar dat ze het gekozen dier zijn. Daarna maak je met hen nog enkele afspraken. Deze afspraken zijn persoonlijk en kunnen gaan over dat de kleuters niet mogen lopen, roepen,….

Kern

ACTIEFASE (FASE 2)

Het is belangrijk voor de kleuters dat ze het gevoel hebben dat ze naar aan magische plek gaan. Dit kan je doen door samen een toverspreuk op te zeggen. Deze kan je zelf verzinnen of je kan onderstaande spreuk gebruiken.

Iene miene mos,

Wij willen naar Het Toverbos.

Daarna is het belangrijk dat jij als grote vogel (KO) de dieren (kleuters) welkom heet. Dit doe je door hen te begroeten. Wanneer dit gebeurd is kan Het Toverbos beginnen. De kleuters mogen vrij spelen in de daarvoor voorziene ruimte. Als KO is het belangrijk dat je hierin begeleiding gaat bieden.

Slot

Tot slot ga je Het Toverbos afronden. Dit doe je door samen met alle dieren terug te keren naar het Toverplein. Daar ga je met de dieren (kleuters) nog een nabespreking houden over de dingen die ze gedaan hebben. De kleuters kunnen de avonturen van hun dier vertellen aan de anderen.

Na de bespreking zeg je terug de toverspreuk om uit het toverbos te gaan.

Iene miene mos,

Wij willen uit het toverbos.

Daarna doen de kleuters de handpop uit en leggen deze in het midden van de kring. Daarna kan je nog een terugblik doen met de groep.

Bijlagen